Autisme stress deel 1

Marline Pijler: Autisme en stress deel 1

Inleiding

Stress is een blokkade voor persoonlijke groei. Met een te grote hoeveelheid stress ervaart iedereen beperkingen in zijn dagelijkse functioneren. Voor mensen met autisme is dat wellicht nog meer van toepassing. Autisme hoeft geen beperkende stoornis te zijn, maar wordt wel een beperking als er veel stress bij komt.

Waar gaat dit blog over?

1. Oorzaken van stress bij mensen met autisme
2. Stress signalen
3. De invloed van stress op het functioneren.

1. Oorzaken van stress bij mensen met autisme

Kinderen en volwassenen met autisme hebben vaker kans op het ervaren van stress. Dat heeft meerdere oorzaken.

Bijvoorbeeld:

• Door de “storingen” in het “autisme brein” wordt informatie vertraagd verwerkt met als gevolg beperkingen in de sociale en communicatieve vaardigheden.
• Informatie (met name nieuwe informatie) heeft tijd nodig om verwerkt te worden tot een betekenisvol geheel. Iets niet goed of net iets later begrijpen kan stress veroorzaken.
• Als gevolg daarvan kunnen er beperkingen ontstaan in het aangaan van sociale contacten. Het afstemmen op wat de ander wil of bedoeld kan lastig zijn en stress geven.
• Mede hierdoor ontstaan er soms pest en faalervaringen en het gevoel van buitengesloten worden. Het gevolg kan zijn dat de persoon met autisme situaties gaat vermijden om geen stress te ervaren.
• Echter vaak blijft men erover piekeren en/of ontstaan er angsten en paniek.
• Het aanvoelen van de eigen grenzen is dikwijls moeilijk omdat het contact met het eigen lichaam verstoord kan zijn. Mensen met autisme “zitten” meer in hun hoofd dan in hun gevoel. Ze observeren en beredeneren de wereld om zich heen om deze te kunnen blijven begrijpen.
• Soms is men door de negatieve ervaringen uit het verleden erg alert geworden en is er voortdurende staat van spanning.
• Negatieve ervaringen die zijn ontstaan door het anders verwerken van informatie.

2. Stress signalen

Stress ervaren is normaal en meestal is dit ook gezond. Stress zorgt ervoor dat je alert bent en je concentratie en geheugen goed werken. Als stress chronisch wordt dan is dat niet meer gezond omdat je lichaam hormonen blijft aanmaken die niet goed voor je zijn.

Veel mensen met autisme willen niet autistisch overkomen. Dat geeft nevenschade bijvoorbeeld op de werkplek of tijdens een studie. Het “normaal” willen zijn kost veel energie en zorgt voor overbelasting. “Normaal” wil bijvoorbeeld zeggen behoud van baan, slagen voor een studie, relaties goed houden.
Door de gevoeligheden voor onder- of overprikkeling ontstaat er stress. Denk hierbij zeker niet alleen aan de sensorische over of onder prikkeling. Er zijn externe en interne factoren die stress veroorzaken.

Ontspannen is (of was)  voor velen van ons een onbekend gebied.

-Hoe moet ik dan ontspannen?
-Wat is ontspannen en hoe voelt dat dan?

Mensen met autisme hebben vaker al vanaf kind zijn een overbelast zenuwstelsel. Als dat zenuwstelsel eenmaal hyper alert is dan is leren ontspannen van het zenuwstelsel moeilijk, maar niet onmogelijk.

-Wanneer je geen relatie hebt en geen of weinig vriendschappen dan mis je de verbinding met anderen. Verbinding kan levens energie geven en de motivatie tot allerlei activiteiten. Als je weinig verbinding hebt gevoeld dan weet en voel je niet wat je mist. Je kan wel verlangen naar een relatie of vriendschappen, maar je hebt geen idee hoe dit te regelen. Elk mens wil ergens bij horen. Dat zit in ons “gebakken” ofwel met dat verlengen worden we geboren. Met autisme heb je mogelijk iets minder dan gemiddeld behoefte hieraan, maar de behoefte is er wel. Soms kunnen dieren dit vervangen, maar dieren gaan helaas vaak eerder dood dan mensen. Dat geeft dan ook weer stress. Mensen met autisme hebben mensen om hen heen nodig om het leven te delen.

Het autisme zorgt voor stress, maar daarnaast is er de buitenwereld die mede stress factoren kunnen zijn. De “buitenwereld” die weinig of niets begrijpt van autisme. Juist daardoor wil de persoon met autisme “zo normaal als mogelijk” meedoen in de maatschappij. Veel mensen met autisme hebben geen werk terwijl ze daar wel toe in staat zijn. Het krijgen en behouden van werk is moeilijk. Kleine aanpassingen op het werk zouden voldoende zijn, maar werkgevers tonen niet altijd bereidheid hiertoe.

Door de buitenwereld komt er enorm veel informatie op ons af. Het zenuwstelsel moet dat verwerken. Heb je geen supersnel netwerk in je brein dan raak je sneller overbelast.

Negatieve faalervaringen uit de jeugd of jong volwassenheid dragen bij aan het ervaren van stress. Als je eenmaal veel stress in je lichaam hebt gehad dan maakt je lichaam sneller hormonen aan om weer in de stress te schieten. In een ander deel over stress zal dit nog in een blog 3 worden uitgelegd.

 

Mensen met autisme hebben “hersteltijd” nodig zodat het zenuwstelsel niet overbelast raakt. Dat kan zijn korte pauzes of niet te veel plannen op een dag. Wanneer je zelf autisme hebt is het van belang zelf goed te signaleren wanneer je deze hersteltijd nodig hebt en hoe je dat kan invullen.
Overbelasting van het zenuwstelsel kan je vergelijken met een elastiek dat helemaal strak gespannen staat. Het kan elk moment knappen zo strak is het aangetrokken. Er is geen beweging meer mogelijk. Pas als je het wat losser laat kan er ontspanning optreden. De spanning moet eruit. Dat kan je doen op verschillende manieren. Het is een proces dat je moet leren om te leren ontspannen. Dat gaat niet vanzelf. Als je al tien jaar overbelast bent, in meer of mindere mate, dan kan je niet in een maand leren om voortaan regelmatig ook ontspannen te zijn. Je zult je zenuwstelsel moeten trainen voor meer rust en er zijn aanpassingen nodig in wat je doet en/of niet doet.

3. De invloed van stress op het functioneren.

Als iemand met autisme veel stress heeft dan komt het autisme meer tot uiting. Dat is normaal. Iemand zonder autisme kan zonder veel stress ook “normaler” functioneren.
Voor mensen met autisme is het belangrijk dit goed te beseffen omdat het helpt jezelf beter te begrijpen. Dan kan je dit ook beter uitleggen aan anderen waarom je onder invloed van stress bepaalde zaken niet goed meer kan.

Autisten willen gewoon meedoen en niet opvallen en verbloemen vaak de tekorten of weten niet goed waarin ze beperkingen hebben. Soms lijken ze wel niet autistisch en op andere dagen juist erg autistisch. Dat kan! Het is geen opzet of bewust manipuleren.
Als je geen autisme hebt, maar wel veel stress dan vergeet je ook sneller iets of lukken dingen niet meer zo goed.
Had je altijd al goede sociale vaardigheden dan valt misschien op dat wat je wat stiller of chaotischer bent, maar niemand zal vinden dat je slechte sociale vaardigheden hebt.
Als je wel autisme hebt en je sociale vaardigheden waren al niet zo handig dan valt met stress je onhandigheid veel meer op en mensen gaan het benoemen als onderdeel van je autisme.
Deze voorbeelden laten zien hoe belangrijk het is dat mensen met autisme en hun naasten zorg dragen om niet te veel stress toe te laten. Dat kan op verschillende manieren bereikt worden.

In het tweede deel van autisme en stress worden de voor- en nadelen aangegeven van bepaalde methodieken om te leren beter te ontspannen.

Bijlage: nog meer signalen