Autisme en ACT

Inleiding

In mijn praktijk geef ik de module met ACT ofwel Acceptance & Commitment Therapy.
De focus van ACT ligt op het vergroten van de psychologische flexibiliteit. Hoe groter de flexibiliteit, hoe beter je kunt omgaan met de ups & downs van het leven. Ze horen erbij en ze mogen er zijn.
Met de ACT oefeningen leer je sneller de dingen te doen die écht belangrijk voor je zijn i.p.v. jezelf te verliezen in vervelende gedachten en emoties door bijvoorbeeld negatieve triggers. Je psychologische flexibiliteit vergroot je door aan de slag te gaan met 6 kernprocessen.
Ik ben enthousiast over deze training omdat deze goed aansluit bij mijn clienten. Gaan leven met de ACT methode kan wezenlijk iets veranderen in je leven. Dat gaat niet vanzelf. Het is een proces. Wat we doen is samen ontdekken wat echt belangrijk voor je is en hoe je dat kan bereiken. Wat zijn je doelen? Waar wil je naar toe? Wat zijn de blokkades waar jij steeds tegenaan loopt? Waar komen die vandaan?

In dit blog:

• De zes kernprocessen die je leert binnen ACT.
• Voor wie is ACT geschiktt

1. De zes kernprocessen die je leert binnen ACT.

1 Acceptatie
Hoe ga jij om met moeilijkheden?
Mensen met autisme die veel piekeren of angstklachten hebben krijgen vaak adviezen waarmee ze niet verder komen.
Bijvoorbeeld:
“Je moet het gewoon accepteren”
“Laat het los”
“Niet alweer daarover praten”
“Je blijft erin hangen”

Maar hoe doe je dat dan in het dagelijks leven?
Wat is dan “loslaten”?
Hoe stop je het piekeren?
Hoe doe je dat als je een autismespectrumstoornis hebt?
Tijdens een ACT training krijg je praktische handvatten aangereikt waarmee je anders om leert gaan met moeilijkheden.

2. Defusie
Hoe serieus neem je jouw gedachten?
Afstand nemen van je gedachten is een vaardigheid die we binnen ACT defusie of defuseren noemen.
Gedachten zorgen voor veel problemen, anders dan dieren kunnen wij mensen met onze gedachten emoties opwekken.
Mensen met autisme piekeren meer dan mensen zonder autisme.
ACT kent 10-tallen defusie technieken waarmee je meer afstand kunt gaan nemen van je gedachten.

3. Zelfbeeld
Hoe kijk je naar jezelf en de wereld om je heen?
In de loop der jaren heb je allerlei overtuigingen en denkbeelden verzameld over jezelf en de wereld om je heen:

– Ik kan dit niet want ik heb autisme
– Vanwege overprikkeling ga ik nooit naar een feestje
– Door mijn autisme kan ik mij niet ontwikkelen
- Ik heb geen vrienden door mijn autisme

Je gaat tijdens een ACT training je beperkende overtuigingen opsporen en loslaten.
Zodat je kunt gaan leven vanuit een milde- en flexibele levenshouding.
Autisme kan je niet te veranderen, maar wel kan je veranderen hoe je ermee omgaat.

4. Hier en nu
Waar zit je met je aandacht? Ligt de focus vooral op je beperkingen?
Leef je in het hier en nu of zit je vooral in je hoofd?
Je hoofd is vaak druk met het verleden en de toekomst.
Cliënten met ASS piekeren vaak hun leven lang en voelen zich zwaar overbelast.
In contact komen met het hier en nu is dan ook een belangrijk onderdeel binnen de ACT methodiek.

5. Waarden
Wat vind je echt belangrijk?
In de laatste fase van de training ga je aan de slag met levensvragen als:
– Wie wil ik zijn?
– Wat is echt belangrijk voor mij?
De antwoorden op deze vragen noemen we ook wel kernwaarden.
Je kernwaarden fungeren als een kompas ze houden je op koers en geven je leven richting.

6. Toegewijd handelen
Wat wil je bereiken?
Nadat je jouw kernwaarden hebt verhelderd ga je kijken naar wat je echt wilt.
– Hoe wil je jouw leven invullen?
– Wat wil je bereiken?
– Wat zijn je dromen en doelen?
Aan het eind van de training ga je met een plan van aanpak concrete stappen maken richting je dromen en doelen.

2. Voor wie is ACT geschikt?

ACT kan effectief zijn voor:
1. Mensen met psychische klachten
ACT wordt vaak toegepast bij mensen die worstelen met:

• Depressie
• Angststoornissen
• Stress en burn-out
• Obsessieve-compulsieve stoornis (OCD)
• Posttraumatische stressstoornis (PTSS)
• Chronische pijn of ziekte

2. Mensen met een grote gevoeligheid voor hun gedachten en gevoelens
ACT is geschikt voor mensen die moeite hebben om met hun gedachten of emoties om te gaan. Het helpt om meer afstand te nemen van vervelende of destructieve gedachten en gevoelens, zonder dat deze je gedrag beheersen.

3. Mensen die moeite hebben met veranderingen of het bereiken van doelen
ACT kan nuttig zijn voor mensen die vastzitten in oude patronen en moeite hebben met het nemen van actie die hen dichter bij hun doelen brengt. Het helpt om motivatie en zingeving te vinden, ook al zijn er obstakels.

4. Mensen die op zoek zijn naar meer levensvreugde en betekenis
ACT kan ook worden toegepast door mensen die hun leven meer betekenis willen geven, zelfs als ze geen specifieke psychische klachten ervaren. Het helpt om duidelijkheid te krijgen over je waarden en deze in je dagelijks leven na te leven.

5. Mensen met verslavingsproblemen
ACT kan ook effectief zijn bij de behandeling van verslavingen, omdat het zich richt op het accepteren en het ontwikkelen van gedragingen die in lijn zijn met de persoonlijke waarden.

6. Mensen die in therapie vastlopen of onvoldoende vooruitgang boeken
ACT kan nuttig zijn voor mensen die andere therapieën hebben geprobeerd, maar geen verbetering hebben ervaren. Het biedt vaak een nieuwe manier van denken en benaderen van problemen.
Samenvattend is ACT geschikt voor iedereen die geïnteresseerd is in het ontwikkelen van meer psychologische flexibiliteit, het leren omgaan met moeilijke emoties en het leiden van een leven dat meer in lijn is met persoonlijke waarden. Het richt zich minder op het elimineren van symptomen en meer op het verbeteren van de algehele levenskwaliteit.

Verander wat je kunt veranderen en leer omgaan met wat je niet kunt veranderen.

Om de module te mogen geven heb ik in 2020 een training gevolgd bij ACT in actie. Hierna heb ik een werkboek samengesteld dat passend is voor clienten met een diagnose ASS.

Methodieken uit de praktijk:
1. Acceptance & Commitment Therapy
2. Polyvagaal theorie en het Safe & Sound Protocol
3. Brain Blocks
4. Psycho educatie autisme
5. Zelfcontrole (omgaan met boosheid) Jeroen Bartels

Marline Pijler